Is Onno Blom de weg kwijt?
De publicatie van een longlist is altijd een mooi moment om te kijken of je een beetje bij bent als lezer. De jury van de Libris Literatuur Prijs vond uit de berg van ingezonden boeken 18 boeken goed genoeg om op de longlist te pronken. Ik had er daarvan 8 gelezen. Niet echt een heel hoge score voor iemand die pretendeert de Nederlandse literatuur een beetje te volgen. Van de 232 ingezonden boeken (zie foto hierboven) heb ik er 40 gelezen en in één boek ben ik nog bezig.
Als halve uitgever treur ik omdat Nicolette Smabers en Michelle van Dijk de longlist niet gehaald hebben, maar daar ben ik te partijdig. Als recenserende literatuurliefhebber vind ik het jammer en ook wel een beetje onbegrijpelijk dat De dood in Taormina van Arnon Grunberg de longlist niet gehaald heeft. En als er wat mij betreft een debuut op de lijst had gemoeten, dan was dat Het aanbidden van Louis Claus van Helena Hoogenkamp geweest.
Maar ik zat niet in de jury en ik heb niet kennisgenomen van al die 232 boeken. Dat de grote namen ontbreken is opmerkelijk, maar zegt niets over de kwaliteit van de boeken die er wel op staan. NRC-criticus Thomas de Veen had de helft van de genomineerde boeken nog niet gelezen en werd nieuwsgierig. Nog vers in zijn geheugen lag de roman De herinnerde soldaat van Anjet Daanje dat dankzij de longlist van Libris Literatuur Prijs opgemerkt werd in de NRC en daarna herdruk op herdruk kende.
We kunnen wel vaststellen dat de Librisjury zich dit jaar niet door reputaties liet leiden: de keuze viel op veel relatief onbekende auteurs, terwijl de boeken van 'grote namen' overgeslagen zijn. Ik moet dan ook bekennen: de helft (!) las ik nog niet. Puik (herstel)werk, jury! https://t.co/zE093ByntS
— Thomas de Veen (@thomasdeveen) January 31, 2022
Dat is wel een van de dingen waar een jury goed voor is: erkennen wat over het hoofd gezien is. Twee jaar geleden ging ik dankzij de Librislonglist 'De herinnerde soldaat' van Anjet Daanje lezen, een meesterwerk. Dus benieuwd wat hier nog tussen zit.
— Thomas de Veen (@thomasdeveen) January 31, 2022
Literatuurmedewerker Onno Blom van de Volkskrant had een totaal andere insteek. Hij vond de keuze van de jury niet deugen: ‘Geen neus voor kwaliteit. Gevalletje ontspoorde onderscheidingsdrift. De weg kwijt in het bos van rijp & groen.’ Blom miste de grote namen schreef hij in zijn column. ‘Van der Heijden leverde met Stemvorken een gewaagd, polyfoon meesterstuk af.’ Daar kun je anders over denken en blijkbaar deed de jury dat. Stemvorken kwam dan ook op bijzonder weinig eindejaarslijstjes voor.
De meest opmerkelijke alinea die Blom schreef, gaat over de vermoedelijke achtergrond van deze lijst:
Theoretisch kan uit de langlijst weerzin tegen mannen worden afgeleid. Want ook het verbluffende, wrang-ironische en wél voor de Boekenbon Literatuurprijs genomineerde debuut van Sofie Lakmaker, De geschiedenis van mijn seksualiteit, staat er niet op. Zij is tegenwoordig een hij en heet Tobi.
Ik snap niet helemaal wat hier staat. Suggereert Blom nu dat De geschiedenis van mijn seksualiteit wel op de longlist was gekomen als Tobi Lakmaker zijn vorige naam en genderidentiteit had behouden en dat de jury alleen uit weerzin tegen mannen deze roman eraf heeft gegooid? Is Onno Blom de weg een beetje kwijt?
Blom hoopt dat Nico Dros ‘als bij toeval wél genomineerd’ (want man?) nu de prijs wint met Willem die Madoc maakte.
Een tintelend pleidooi voor de historische verbeelding. En een fascinerende zoektocht van een man naar een man.
Theoretisch kan uit de column van Onno Blom een weerzin tegen vrouwen worden afgeleid. Maar er gloort hoop voor Onno Blom: sinds 1994 ging de uiteindelijke prijs slechts drie keer naar een vrouw.
Coen Peppelenbos
Het bericht Column: Coen Peppelenbos – Is Onno Blom de weg kwijt? verscheen eerst op Tzum.