Halloween
Het creëren van een traditie is een kwestie van uithoudingsvermogen. Toen ik jong was, was Valentijnsdag non-existent. Nu word je halverwege januari al ziek van alle leuke items met een hartje. Hetzelfde geldt voor Halloween, eveneens geïmporteerd vanuit de Verenigde Staten. Opeens verschijnen er overal pompoenen voor vensterbanken, worden er Halloweenfeesten georganiseerd en springt elke kleine zelfstandige in op de mogelijkheid om de consument goedbedoelde rotzooi in de maag te splitsen. Over honderd jaar behoort het Halloweenfeest tot ons cultuurgoed en zal een zootje nationalistische Friezen de snelwegen blokkeren omdat ze vinden dat alleen zij recht hebben op hun prachtige Halloweenfeest. Wat is er eigenlijk gebeurd met onze Dankdag voor het Gewas? Daar komt zelfs Jenny Douwes haar bed niet voor uit.
In Huis Marseille in Amsterdam is nu een fototentoonstelling ‘En alles blijft bestaan wanneer je sterft’ te zien van Hellen van Meene. Als je zonder voorinformatie een zaal inloopt schrik je echt, want Van Meene heeft de lijkkisten van overleden personen overeind gezet en de nabestaanden ernaast. Soms is het resultaat te kunstmatig en te grotesk, maar soms ook bedrieglijk echt. (Zie hier voor enkele voorbeelden.)
Je loopt terug naar de informatiebordjes aan de muur, want je wilt wel de verzekering hebben dat we hier te maken hebben met figuranten en niet met echte doden. En tegelijk denk je aan de foto’s die ze zou kunnen maken met echte doden. Daartussen zweeft je afschuw en fascinatie.
In een ‘the making of’-filmpje van een van de foto’s zien we een groep figuranten met een lijkkist door de weilanden lopen naar de plek waar de fotoshoot zal plaatsvinden. Er wordt gelachen, want het ziet er een beetje potsierlijk uit. Voor een molen houdt iedereen halt. De oude man wordt in de lijkkist gezet en is opeens lijk geworden. Twee meisjes met wapperende jurkjes worden er naast gezet. Opeens zijn ze iemand anders. Dan loopt er een dikke rode kat door het beeld, die wat aandacht wil van de dode man. Maar het is geen tijd om te aaien, er moet gestorven worden. Bij gebrek aan warmte verdwijnt de kat. Op de foto is de kat niet meer aanwezig. De mooiste foto’s maak je alleen in je hoofd.
Coen Peppelenbos
(foto: Halloween in Emmen (boven), Halloween in IJlst (midden))
Het bericht Column: Coen Peppelenbos – Halloween verscheen eerst op Tzum.